Tekenencefalitis (of TBE) is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door het tekenencefalitis-virus (TBEV). De ziekte komt voor in een groot deel van Europa, zoals in Hongarije, de Tsjechische Republiek of Slovenië, maar ook in niet zo verre populaire wandelbestemmingen zoals Zuid-Duitsland of Oostenrijk. In België werd via onderzoek bij dieren aangetoond dat het virus ook al meerdere jaren aanwezig is in ons land. Het aantal besmette teken is echter waarschijnlijk zeer laag, waardoor de ziekte bij de mens zeer zelden voorkomt. In het najaar van 2018 werd voor het eerst tekenencefalitis vastgesteld bij twee personen die waarschijnlijk besmet werden in België. In de zomer van 2020 werden drie bevestigde gevallen bij personen besmet in België vastgesteld.
Een besmetting met het tekenencefalitis-virus verloopt meestal zonder symptomen (in ongeveer twee derde van de gevallen) of geeft een milde ziekte, met griepachtige verschijnselen (koorts, vermoeidheid, hoofdpijn, gemiddeld 5-tal dagen) die spontaan verdwijnen. Na een periode zonder klachten (van ongeveer een week, tot 20 dagen) kan er echter een tweede, meer ernstige fase van de ziekte optreden, met een ontsteking van het hersenvlies of de hersenen. De grote meerderheid van deze patiënten zal volledig genezen, maar restletsels komen voor (10%) en 1 à 2% van de patiënten kan overlijden.
Er bestaat geen specifieke behandeling tegen tekenencefalitis. Vermits het gaat om een infectie door een virus zijn antibiotica niet nuttig. Omdat het virus zich in de teek ter hoogte van de speekselklieren bevindt, kan de besmetting binnen enkele minuten na de tekenbeet gebeuren. In tegenstelling tot Lyme borreliose kan de besmetting dus niet voorkomen worden door controle van het lichaam op tekenbeten na een verblijf in de natuur en vroegtijdig verwijderen van de teken.
De ziekte kan wel voorkomen worden door vaccinatie. Omdat de besmetting met het virus in België uiterst zeldzaam is, is het momenteel niet nodig om je te laten vaccineren tegen TBE wanneer je enkel in België in de natuur komt. Vaccinatie is wel aanbevolen voor reizigers naar risicogebieden die daar buitenactiviteiten gaan uitoefenen (kamperen, trekken, enz.). Meer informatie hierover vind je terug bij het Instituut voor Tropische Geneeskunde.